türkiye’nin doğu karadeniz bölgesinde, özellikle rize ilinde yetiştirilen siyah çay türüdür. nemli iklimi, bol yağışı ve verimli toprakları sayesinde kendine has aroması ve dem rengiyle bilinir. türk çay kültürünün temelini oluşturur.
cumhuriyet döneminde çay tarımı için en uygun bölge olarak seçilen rize, kısa sürede türkiye’nin çay üretim merkezi haline gelmiştir. bugün ülkede tüketilen çayın büyük kısmı buradan sağlanır. hem ekonomik hem de kültürel anlamda bölge için önemli bir değerdir.
halk arasında sabah kahvaltılarından dost sohbetlerine kadar günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olarak görülür. ince belli bardakta içildiğinde daha çok keyif verir. rize çayı, türk misafirperverliğinin de simgelerinden biri haline gelmiştir.
nasıl demlenir?
çaydanlık hazırlığı
çay iki katlı çaydanlıkta demlenir. alt kısımda su kaynatılır, üst kısımda ise çay yaprakları hazırlanır.
çayın eklenmesi
her bardak için yaklaşık bir tatlı kaşığı rize çayı, üstteki demliğe konur. üstüne doğrudan su dökülmez; sadece buharla nemlenmesi sağlanır.
demleme aşaması
alt çaydanlıktaki kaynar suyun bir kısmı üstteki çayın üzerine yavaşça eklenir. sonra tekrar kaynayan sudan alınarak üst çaydanlığa eklenir. demlik kapağı kapatılır ve kısık ateşte yaklaşık 15 dakika demlenmeye bırakılır.
servis
çay, ince belli bardaklarda servis edilir. isteyen, bardağına önce dem koyar ve sonra alt çaydanlıktan sıcak su ekleyerek çayın sertliğini ayarlar.